Risicomanagement in crisistijd

Risicomanagement in crisistijd: heeft het systeem gefaald?  

Risicomanagement in tijden van crisis: de periode om te ontdekken of het huidige systeem werkt of dat er dringend een update nodig is. Hebben we in deze periode belang bij een preventieve aanpak of hadden we daadkrachtiger kunnen zijn? Wat voor kansen zien we op dit moment in onze organisaties ontstaan? Op deze vragen – en meer – is Edwin Martherus ingegaan tijdens het webinar ‘Risicomanagement in crisistijd’. De coronacrisis geplaatst in het risicomanagement perspectief.

Allereerst, stelt Edwin, is het een illusie om te denken dat je je goed kunt voorbereiden op een pandemie. “We kennen de risico’s niet, weten niet hoe het virus ‘werkt’, hoe het zich verder ontwikkelt. We weten niet wat de systemische effecten zijn: wat doet een uitbraak met de samenleving? Dat maakt het lastig om van tevoren leidende doelen en normen te stellen. Anders dan wanneer je je als bedrijf voorbereidt op een calimiteit, zoals een grote brand bijvoorbeeld.”

Toekomstscenario

Is risicomanagement vandaag de dag nog wel goed ingericht op een crisis zoals deze? “De coronacrisis vraagt om een andere aanpak. Er wordt van ons gevraagd om na te denken over allemaal mogelijke toekomstscenario’s, over de risicoperceptie en risicobereidheid. Hoeveel risico’s mag je, kan je en wil je als bedrijf lopen? Scenariodenken, dat zijn wij in het risicomanagement van nu, niet gewend. Daarnaast biedt de coronacrisis veel kansen voor innovatie. De vraag is dan ook: wat kunnen organisaties leren van de coronacrisis op het gebied van risicomanagement?”

Integrale benadering en bedrijfscontinuïteit

Met al die verschillende wetten en normen, de preventieve High Level Structure (HLS) en verschillende disciplines, komen we tot een versnippering. Daar moet volgens Edwin iets mee gebeuren. “We moeten nadenken over de bedrijfscontinuïteit. Meer naar de integrale benadering gaan. Doelen, belangen en prestaties van organisaties moeten centraal komen te staan.” Hoe? Dat legt Edwin uit door het benoemen van de volgende punten:

• Leidende doelen, belangen en normen moet je als bedrijf voorop stellen. De risico’s en kansen volgen daarop: het staat met elkaar in verbinding.
• Risicogestuurde besluitvorming, waarbij je nadenkt over de verschillende risicopercepties die er heersen. Deel je info, ga het gesprek aan, denk na over de risico’s die je als organisatie wil lopen en probeer je risicoperceptie samen op één lijn te krijgen.
• Formeel en informeel getoond (risico)leiderschap. Oftewel: hoe heb jij tegenspraak ingeregeld op het gebied van leiderschap/ beleid en/of risicomanagement. Praat niet zomaar wat na, maar ga op zoek naar verschillende disciplines en denk samen na over de risico’s.
• Zorg voor heldere rollen. Ken de taken en comptenties van je risicoadviseurs en zorg voor een goede samenwerking.
• Omgevingsbewustzijn: word je bewust van de verwachtingen die er heersen in de omgeving. Is er sprake van een juiste beeldvorming, zijn de verwachtingen terecht? En wat betekent het voor de organisatie?
• Juiste, tijdige en geïntegreerde communicatie & informatie. Risicomanagement gaat niet over lijstjes en grafieken. Risicomanagement gaat over de toekomst, praat er samen over.
• Risicomanagement gaat ook niet alleen maar over harde cijfers. Denk ook na over de beleving, het gevoel en de emotie. Die ‘softe’ kant wordt steeds belangrijker. Blijf je ontwikkelen als risico- en/of KAM-manager. Hoe kun je zoiets als ‘gedrag’ beïnvloeden?
• Daaropvolgend: wat is het effect van een (opgetreden) risico op emotie en vertoond gedrag. Ook die vraag hoort bij risicomanagement.
• Wees als organisatie alert voor politieke en persoonlijke conflicten die (onbewust) worden uitgevochten in bijvoorbeeld de media. Deze conflicten zie je (mogelijk) terug op de werkvloer.

Strategisch denken

Volgens Edwin heeft het risicomanagement tijdens deze pandemie gefaald. Tegelijkertijd ziet hij het als een kans om deze crisis aan te grijpen als kapstok om op een integtrale manier risico- en kansenmanagement te implementeren binnen de organisie. Een strategie, gericht op toekomstbestendigheid.

“Het creëren van waarde en minder dat ‘beschermen van waarde voor organisatie en stakeholders’. Risico is altijd een negatief begrip geweest. Zie de kansen en zorg dat je als organisatie veerkrachtig bent. Ga voor een gebalanceerde externe én interne focus om betekenis te geven aan deze veranderende wereld. Stel je normale bedrijfsvoering voorop en pak kansen en risico’s aan als input voor je bedrijfsstrategie. Strategisch denken: dan worden op basis van de kansen en risico’s jouw doelstellingen bepaald. Daarmee wordt risicomanagement ook een onderdeel van jouw besluitvormingsprocessen en is het niet meer alleen het ‘feestje’ van de risicospecialisten. Het moet veel meer iets van ‘iedereen’ worden.”

Huiswerk

Het is van belang om een beleid te voeren dat voldoende robuust is voor alle facetten, risico’s en kansen per scenario. Wat zijn de mogelijke scenario’s voor jouw bedrijf met betrekking tot het coronavirus? Wij dagen je uit om naar jouw organisatie te kijken en je de volgende vragen te stellen:

> Welke (beïnvloedbare) strategische risico’s of negatieve aspecten brengt de coronacrisis (lees: het gekozen scenario) voor je organisatie met zich mee?

> Welke (beïnvloedbare) strategische kansen of positieve aspecten brengt de coronacrisis (lees: het gekozen scenario) voor je organisatie met zich mee?

Dit artikel was nog maar het tipje van de sluier. Meer weten? Het gratis webinar ‘Risicomanagement in crisistijd’ is hieronder terug te kijken.

Auteur: Michelle van der Molen – contentmarketeer V-Kam Education®