RI&E: risico-inventarisatie en –evaluatie

RI&E: Wat is dat?

RI&E is een afkorting voor risico inventarisatie en evaluatie. Elk jaar raken ongeveer 250.000 mensen betrokken bij een arbeidsongeval, waarvan zelfs 20.000 met blijvend letsel.

Als bedrijf ben je verantwoordelijk voor de veiligheid en gezondheid van je medewerkers. Met een RI&E breng je de risico’s die je medewerker loopt in kaart. Daarna maak je een plan van aanpak om de risico’s te voorkomen. 

De RI&E vermindert dus de kans op ongevallen op de werkvloer en op ziekteverzuim, omdat de werkplek zo veilig mogelijk gemaakt is. Voorwaarde: de RI&E moet door een wettelijk bevoegde persoon of arbodeskundige goedgekeurd worden om rechtsgeldig te zijn.

RI&E betekenis

In de RI&E betekenis komen naast risico de woorden “inventarisatie” en “evaluatie” voor. Het inventariseren betekent het observeren van een organisatie en het interviewen van medewerkers. Wat zijn de gevaren en risico’s op de werkvloer?

Zeker wanneer men werkt met zware machines of andere industriële apparatuur zijn de risico’s en de gevolgen van een ongeval groot. Maar ook wanneer medewerkers vooral op kantoor werken ben je verplicht om een RI&E te hebben. In dat geval zijn een juiste afstelling van bureaus en beeldschermen belangrijk. Net zoals een prettige temperatuur op de werkplek. Of het voorkomen van een hoge werkdruk. Er moeten ook voldoende vluchtwegen zijn.

De evaluatie is minstens zo belangrijk. Na een afgesproken periode worden de RI&E en de genomen  maatregelen geëvalueerd. Zo wordt het effect van de risicobeperking zo groot mogelijk. De evaluatie is vervolgens de basis voor een aangepaste RI&E en plan van aanpak. In de RI&E evaluatie wordt onder meer nagegaan:

• Welke maatregelen er daadwerkelijk zijn uitgevoerd
• Of het doel van de maatregelen bereikt is
• Het effect van de maatregelen vastgelegd
• Wat er het volgende jaar gebeuren moet
• Of er bedrijfsongevallen zijn geweest en wat daarvan de oorzaak was
• Wat er gedaan is om de situatie te verbeteren
• Waarmee in de toekomst meer rekening gehouden moet worden
• Welke lessen getrokken kunnen worden uit het gevoerde beleid

RI&E eisen

Een RI&E moet aan aantal belangrijke eisen voldoen, zoals:

• De RI&E moet schriftelijk zijn vastgelegd
• De RI&E moet compleet en actueel zijn
• De RI&E moet vernieuwd worden als de omstandigheden veranderd zijn
• De RI&E moet breed aandacht besteden aan alle onderwerpen die te maken hebben met arbeidsomstandigheden op het gebied van veiligheid, gezondheid en welzijn
• De RI&E moet een inventarisatie, evaluatie en een plan van aanpak bevatten
• Er moeten afspraken zijn over een jaarlijkse rapportage over de uitvoering van het plan van aanpak
• De RI&E besteedt aandacht aan de risico’s voor verschillende categorieën
• De RI&E geeft aan welk aantal bhv’ers noodzakelijk is

Wie is verantwoordelijk voor de RI&E?

Binnen een organisatie is het opstellen van de RI&E en het bijbehorende plan van aanpak vaak de taak van de preventiemedewerker. Deze werkt vaak samen met de ondernemingsraad of de personeelsvertegenwoordiging.

De veiligheid en gezondheid op de werkvloer staat centraal. Wanneer het om een kleine organisatie gaat, mag de werkgever zelf de taak van preventiemedewerker op zich nemen. Soms ondersteund door een externe partij, zoals een arbodienst of arbodeskundige. De toetsing van de opgestelde RI&E moet wel altijd door een gecertificeerde arbodienst of arbodeskundige worden uitgevoerd.

De preventiemedewerker die binnen de organisatie de RI&E opstelt, mag daarbij hulp vragen aan collega’s. Dat is zelfs aan te raden, want medewerkers zijn vaak het beste op de hoogte van wat er precies op de werkvloer speelt. En waar de mogelijke risico’s of problemen zitten.

Medewerkers mogen altijd de RI&E en het plan van aanpak inzien. Deze documenten worden vaak digitaal aangeboden, of er wordt een kopie van uitgereikt.

RI&E: een plan van aanpak

In plan van aanpak staat hoe de risico’s die zijn vastgesteld, opgelost kunnen worden. Zowel de werkgever als medewerker mogen en kunnen samen oplossingen bedenken.

Het is belangrijk om regelmatig een RI&E uit te voeren. De risico’s veranderen namelijk mee met de organisatie. Bijvoorbeeld wanneer er werkzaamheden bij komen of wanneer een werkwijze verandert. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een nieuwe locatie, meer taken, een andere taakverdeling of nieuwe machines op de werkvloer. In deze gevallen zijn mogelijk nieuwe risico’s ontstaan. De RI&E dient moet dan opnieuw worden uitgevoerd en het plan van aanpak moet worden aangepast.

Ook als er geen grote wijzigingen zijn, is het belangrijk om het plan van aanpak regelmatig in te zien en te beoordelen of het RI&E en plan van aanpak nog up to date zijn. Veilig en gezond werken is een voortdurend proces is.

Wetgeving rond RI&E

Een RI&E is verplicht en valt onder de Arbowet. In artikel 5 van deze Arbowet staat dat iedere organisatie met personeel verplicht is om een RI&E op te stellen. De Nederlandse Arbeidsinspectie controleert regelmatig of bedrijven een actuele RI&E hebben.

De preventiemedewerker ondersteunt de werkgever bij het opstellen van RI&E. Het is één van de belangrijkste preventietaken.

In Nederland is het voor werkgevers verplicht om een RI&E uit te voeren. Hierin staat een opsomming van de risico’s en een plan van aanpak om deze risico’s te verminderen of zelfs volledig op te heffen. Het personeel is verplicht om op de hoogte te zijn van de risico’s en zelf de RI&E op te vragen en in te kunnen zien.

De betrokkenheid van de medewerkers wordt door inzage vergroot en het heeft daarmee een positief effect op de veiligheid en gezondheid van het personeel. Ernstige ongevallen worden zo beter voorkomen.

De kosten van een RI&E

De kosten voor het opstellen en uitvoeren van een RI&E met plan van aanpak lopen sterk uiteen. Ze zijn afhankelijk van de grootte van de organisatie en de hoeveelheid en soorten werkzaamheden en bedrijfsprocessen.

Ook de kosten voor het toetsen van de opgestelde RI&E liggen niet vast en kunnen tussen arbodiensten en deskundigen onderling verschillen. Het aanvragen van een vrijblijvende offerte bij de arbodienst is daarom slim.

Het is niet zozeer de RI&E die de meeste kosten met zich meebrengt, maar juist de uitvoering van het bijbehorende plan van aanpak. De tijd en daarmee de kosten lopen snel op, naarmate de aard van de werkzaamheden binnen een bedrijf risicovoller zijn.Bouw- en technische bedrijven zijn over het algemeen meer kosten kwijt dan minder risicovolle bedrijven.

Beoordeling

De beoordeling van de RI&E moet verplicht beoordeeld worden door een arbodienst of gecertificeerde arbodeskundige wanneer er meer dan 25 werknemers in dienst zijn. Voor bedrijven met minder dan 25 werknemers is de toetsing niet verplicht, mits er gebruik gemaakt is van een goedgekeurde en branchespecifieke RI&E. Hiermee kunnen kleinere organisaties kosten besparen, er is immers geen bedrijfsbezoek van de Arbodienst vereist.

Zelf een RI&E uitvoeren?

Voor grotere organisaties is het een interessante optie om een of meerdere werknemers op te leiden tot arbodeskundige, zodat deze persoon de RI&E officieel mag toetsen. Hiermee kunnen RI&E kosten worden bespaard. V-Kam Education® heeft hiervoor een compleet pakket aan opleidingen: de preventiemedewerker cursussen en de veiligheidskundige opleiding.